Jasenovac je oslobođen 2. svibnja 1945. godine. Jedinice 45. divizije Jugoslavenske armije ulaze u logor. Evo, izvještaja o neposrednim događajima.

„Borbe vođene u ovom periodu predstavljaju produžetak operacija vođenih na sektoru Gračanice, na planini Ozrenu i pri forsiranju Bosne i oslobođenju Doboja.

U svim tim ranijim borbama koje su bile teške i krvave, neprijatelju su naneti veliki gubici. Samo forsiranje Bosne izvršeno je sa svim jedinicama vrlo brzo i nastavljeno je gonjenje razbijenog i demoralisanog neprijatelja. Naše jedinice gonile su neprijatelja u stopu i nisu mu dozvolile da se sredi, prikupi i organizuje jači otpor. Neprijatelj je doduše ostavljao jače zaštitnice kako bi imao vremena da što više odmakne i izgubi dodir sa našim jedinicama. To mu nije polazilo za rukom. Pod snažnim naletom naših jedinica te su se bande nakon borbe bezglavo povlačile. Najveći otpor neprijatelj je pružio u Bosanskoj Gradiški, a potom u Bosanskoj i Hrvatskoj Dubici, gdje su se vodile teške borbe nekoliko dana. Samu rijeku Vrbas neprijatelj nije mogao iskoristiti kao prirodnu prepreku zbog neprestanog gonjenja od strane naših jedinica…

U drugom delu, tj. u vremenu od 25. aprila do 2. maja vodile su se teške i krvave borbe za Bos. i Hrv. Dubicu i izvršeno forsiranje r. Une. Pre nego što je izvršeno forsiranje Une vodile su se teške borbe u Bos. Dubici. Neprijatelj je u ovom mestu imao preko 50 betonskih i zidanih bunkera, a koristio je za obranu i zgrade. Pored toga imao je i prepreke od žica sa minskim poljima. Na taj način neprijatelj nije branio samo levu već i desnu obalu Une. Prema tome odbrana na sektoru Bos. i Hrv. Dubice može se kao posredna odbrana. Na položajima oko Bos. i Hrv. Dubice neprijatelj je skoncentrisao oko 4000-5000 vojnika sa većim brojem artileriskih oruđa, minobacača, mitraljeza i drugog automatskog oružja. Pored toga imao je dva do tri tenka, nešto motorizacije i jedan blindirani voz koji je dejstvovao jakom vatrom sa pruge od mosta preko Save kod Jasenovca pa sve do s. Zirovljak. Neprijatelj je mogao doći do izražaja svojom jakom artileriskom i minobacačkom vatrom i zbog toga što su njegovi položaji na levoj obali reke kod Hrv. Dubice bili dominirajući u odnosu na položaje naših jedinica. Tome treba dodati i prilično otkriven teren kod Bos. Dubice. Iako je neprijatelj uporno branio Bos. Dubicu utvrdivši je mnogobrojnim bunkerima, glavna njegova odbrana bila je na levoj obali, gde se nalazila i glavnina njegove snage …

29. aprila neprijatelj je pokušao na sektoru 23. brigade sa većim snagama i sa 2 tenka da se približi obali u cilju napada na položaje ove brigade. Jakom artileriskom, minobacačkom i mitraljeskom vatrom neprijateljski napad je odbijen i tom prilikom naneti su mu osetni gubici u ljudstvu. U toku noći na sektoru ove brigade jedinice su se spustile do same obale i tukle neprijateljske položaje.

Na sektoru 24. brigade 29. aprila u 23 časa neprijatelj je otvorio vatru na položaje 3. bataljona i odmah potom pokušao da forsira r. Unu na tom delu. Međutim, dočekan je jakom vatrom tako da se morao povući. Tom prilikom potopljen je jedan gumeni čamac sa neprijateljskim vojnicima i jedan teško oštećen. U toku noći između 30. aprila i 1. maja 1. četa 3. bataljona 24. brigade prešla je r. Savu istočno od Jasenovca. Zatim je otpočela da čisti teren od malih ustaških grupica i tako ušla u Jasenovac koji je neprijatelj napustio pošto ga je zapalio. Borci su uspeli na mnogim mestima da lokalizuju vatru i da zaplene dosta materijala. Ova četa je po uspostavljanju veze sa jedinicama I Armije prešla r. Savu između Jasenovca i Drenoboka noću 1 /2. maja i ušla u sastav svoje jedinice.

Zbog osetnih gubitaka u svim iznetim borbama i pritiska jedinica I Armije desno od nas i jedinica 28. divizije levo od nas, neprijatelj je morao napustiti Hrv. Dubicu i povlačiti se dalje …“

Mirko Peršen, Ustaški logori, str. 220-221.