ZAPISNIK od 1. jula 1942. sastavljen u Komesarijatu za izbeglice u Beogradu po iskazu dve grupe izbeglih Srba iz tih mesta (1. i 2. jula 1942).

14 Srba zemljoradnika iz Jasenovca: Radulović Glišo i Mihajlo, Drljača Petar, Trivunčić Simo, Batar Konstantin i Nikola, Sedlarić Petar, Mačkić Stevo i Simo, Šestanović Vaso, Vidaković Nikola, Korica Marko, Rokić Jovo i Nukalac Nikola; i sa njima još 9 Srba zemljoradnika iz Uštice: Rastovac Nikola i Tešo, Rašinac Petar, Dimitrić Kosta, Vučinić Stevo, Božičić Simo, Radulović Jovo, Unučanin Mile i Tomašević Buro — dali su sledeći zajednički iskaz:
Jasenovac mesto natopljeno krvlju nevinih – Spomenica, Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve, Beograd, 1990. str.83-88

„Odmah nakon uspostave Nezavisne države Hrvatske pojavili su se u Jasenovcu ustaše. U ustaške redove stupili su većina domaćih Hrvata pod vodstvom Vidaković Nikole, zemljoradnik iz Uštica, kraj Jasenovca. Ovaj Vidaković obnaša čast ustaškog tabornika, a ujedno i opštinskog načelnika u Jasenovcu. Ustaše su počele odmah progoniti Srbe.
Dva do tri dana nakon uspostave Nezavisne države Hrvatske (april 1941) ustaše su zatvorile Kelića Lazara, opštinskog beležnika u penziji u Jasenovcu. Njega su neko vreme držali u zatvoru i tamo zlostavljali, a zatim su ga pustili kući. Ponovo su ga zatvorili, zlostavljali i pusgili kući. Na 1. juna 1941. godine uveče ustaše su po treći put zatvorili navedenoga Kelića Lazara. Tu istu večer zatvorili su još: Draču Milana, zvaničnika šumske uprave; Nukalac Buru, lugara; Grujičić Buru, trgovca, te Rašinac Jovu, lugara. Prva četvorica su iz Jasenovca, a potonji je iz Uštice kraj Jasenovca. Ustaše su iste noći navedenu petoricu Srba izveli iz zatvora i doveli na obalu reke Save kraj Jasenovca, gde su ih ubili i njihove leševe bacili u vodu. Bukalaca Buro je bio samo teže ranjen u nogu, pa se je plivanjem spasao iz vode i došao kući, te ispričao šta se je dogodilo njemu i njegovim drugovima. On se je posle toga krio pred ustašama u Bosni, gde se je lečio, a posle je prešao u Jasenovac. Na 8. maja 1942. godine ustaše su ga pronašli u štali jednoga Hrvata, gde je bio sakriven i tamo ga ubili.
Sutradan, tj. na 2. juna 1941. godine porodice ubijenih Srba, ne znajući za to (da su pobijeni), doneli su im u opštinu hranu, a opštinski načelnik navedeni Vidaković Nikola, kazao je tim porodicama da su Nemci navedene Srbe preuzeli i otpremili u Nemačku.
Ova ubistva izvršili su: Vidaković Nikola, opštinski načelnik; Rakarić Karlo, opštinski stražar; Dragić Ivan, opštinski stražar; Dragić Mijo, seljak i zamenik opštinekog načelnika; Rakarić Matija, zemljoradnik; Cvetković Ivan, zemljoradnik — svi iz Jasenovca, te Šimčić Petar, te Jugović Stjepan, zemljoradnici iz Uštice. Iako su ubice čitavoj opštini bile dobro poznate, niko nikakove istrage o tome nije vodio.
Još u mesecu maju 1941. godine ustaše su zatvorili oko 100 Srba seljaka iz opštine Jasenovačke pod izlikom da imaju sakriveno oružje. Držali su ih nekoliko dana u zatvoru, a zatim ih pustili kući, nakon što im je svaki od njih morao položiti stanovitu svotu novca. Svaki je morao platiti ustašama dvije hiljade dinara, već prema svojem imovnom položaju. I mi smo bili tada zatvoreni i morali smo se iz zatvora iskupiti. Posle toga svi mi Srbi iz Jasenovačke opštine morali smo ići 14 dana na prisilan rad. Popravljali smo put kraj obale reke Save. Hrvati nisu morali popravljati taj put. Pošto smo popravljali navedeni put, morali smo ići svi raditi polske poslove Hrvatima, a to su morale činiti i naše porodice. Sav ovaj posao morali smo obavljati zabadava i o našem trošku. Čak smo se morali i sami hraniti, te seme im davati.
U mesecu avgustu 1941. godine sreo je ustaša Brnić Jovo, zvani „Čačun“, na putu u Jasenovcu Jakšića Iliju, željezničara iz Uštice, kojega je odveo u ustaški logor i tu ga je ustaša Brnić sa ostalim ustašama strašno zlostavljao. Ustaše su ovome Jakšiću sa kliještima kidali komade mesa sa tela. Jakšić je tako 4 dana bio zlostavljan u ustaškom stanu, i od zlostavljanja zadobio je velike rane po čitavom telu. Nakon užasnog mučenja od 4 dana, ustaše su Jakšića iz ustaškog stana izbacili na ulicu u blato. Jakšić je ostao ležati u blatu, jer od zadobijenih povreda nije mogao ići. Slučajno je tuda prolazio Rastovac Bogdan, zemljoradnik iz Uštice, i on je Jakšića odnesao kući. Posle toga je Jakšić 8 meseci odležao u krevetu.
U mesecu septembru 1941. godine ustaše su uhvatile Božičića Gojka, svirača iz Jasenovca, kojega su odveli u polje zvano „Bročke Jesenine“, naredili mu da sam iskopa jamu, a zatim ga ubili i zakopali u tu jamu.
U mesecu oktobru 1941. godine provalile su ustaše po noći u stan Poznanovića Mojsija, železničara iz Uštice, koji je baš tu istu noć došao iz službe. Ustaše su Poznanović Mojsiju i njegovog sina Marka odveli u ustaški stan, gde su ih strahovito tukli, a nakon toga Mojsiju su istu noć ubili i zakopali u bašti parohijskog stana, gde se nalazi ustaški stan, a njegovog sina Marka odveli su u logor, u Krapje, gde je bio tri meseca, a nakon toga je pušten kući. On je ponovno na 8. maja 1942. godine uhapšen sa os- talima i odveden u logor.
U mesecu januaru 1942. godine provalili su ustaše po noći u čić Vase, zemljoradnika iz Jasenovca, i odveli njega i njegovu ženu Draginju. Njega su odmah iste noći ubili u logoru Jasenovac, a njegovu ženu su oterali u logor u Staru Gradišku i o njezinoj sudbini se više ništa ne zna. Posle toga ustaše su svu njegovu imovinu opljačkali i prevezli u ustaški stan, a u njegovu kuću uselili su jednog stranog ustašu sa porodicom i taj ustaša i danas njegovo imanje uživa.
U mesecu januaru 1942. godine provalili su ustaše po noći u kuću Dedović Kristine iz Jasenovca, starice od 70 godina, koja je sama stanovala u svojoj kući. Ustaše su ovu staricu zaklali i njezin leš bacili u Savu, a njezinu imovinu opljačkali. U mesecu avgustu 1941. godine pa dalje, silili su nas ustaše, uz potporu opštinskih vlasti, da pređemo na rimokatoličku veru, pa da nam se posle toga neće ništa dogoditi. Svi Srbi iz Jasenovačke opštine, da bi spasili svoje živote, prešli su na rimokatoličku veru, pa tako i mi. Na rimokatolički Božić (krajem 1941) morali smo se čisto obući i ići u rimokatoličku crkvu, a pravoslavni Božić nismo smeli slaviti. Ustaše i domaći rimokatolici su nas nadzirali, da li slavimo propisno rimokatoličke svece, te da li možda ne slavimo pravoslavne svece. To je isto bilo i o Uskrsu (1942).
Prošle godine u jesen (1941) ustaše su porušile srpoko-pravoslavne crkve u Jasenovacu, Uštici, Hrvatskoj Dubici, Rajiću, Paklenici, Gradini, Okučanima, Bogićevcu, Smrtićima, Novoj Gradiški i Novskoj.
Ustaše su užasno pljačkali Srbe u Jasenovačkoj opštini. Otimali su novac, robu, žito, brašno, mast, sir i sve ostalo. U ovom pljačkanju Srba naročito se istakao ustaša Šimčić Petar, zemljoradnik iz Uštice. On je zalazio u srpske kuće i otimao Srbima gotov novac. Ako koji nije imao novaca da mu dade, onda je morao navesti imena onih Srba koji su prodali blago, ili što drugo, pa imaju novaca. Šimčić je onda odlazio onim Srbima i otimao od njih novac. Osim toga Srbi su morali njemu zabadava orati, kopati, žeti, kositi i sve poljoke poslove mu obavljati i to sve o svojoj hrani.
U noći od 5. na 6. maja 1942. godine ustaše su iz obesti pucali u mestu Jasenovcu. Sa pucanjem nastavili su i u noći od 6. na 7. maja, te 7. na 8. maja 1942. godine. Na 7. maja 1942. god. u veče ustaše su blokirali Jasenovac i Uštice, tako da nitko nije mogao izaći van. Za ovo pucanje okrivili su Srbe, što je međutim bila laž, jer od Srba nije nitko pucao, a niti imao oružja.
Na 8. maja 1942. god. napali su ustaše na kuću Borojevića Jove, okrivljujući ga da je on pucao iz svoje kuće. Borojević je to poricao, braneći se da on nije pucao, jer da nema niti oružja u kući. Ustaše su tada ubili na kućnom pragu Jovanova sina Gavru, a Jovana su odveli u logor u Jasenovac i tamo ga ubili pred našim očima, nakon što su ga pre toga svakojako mučili. Posle toga isti dan doveli su u logor i čitavu Jovanovu porodicu, i to: snahu Maru, te njezinih troje dece i njihovu komšinicu Vidaković Anđu. Jovanova žena bila je tada odsutna od svoje kuće kod svoje udate ćerke i tako se spasila. Posle ubistva Jovanova, ustaše su u logoru Jasenovačkom odvojili snaju Jovanovu, snaju Maru i njenih troje dece, i to: Velinku, Nadu i Stevana, te njihovu komšinicu Vidaković Anđu, te ih sve poklali, a njihove leševe su bacili u peć od ciglane i tamo spalili.
Isti dan, tj. 8. maja 1942. god. nastalo je hapšenje svih Srpskih porodica u Jaseiovcu, a zatim u Uštici. Tada smo uhapšeni i mi i naše porodppe. Nisu nam dozvolili da bilo što sa sobom ponesemo, govoreći nam da ćemo ići samo na preslušavanje, a posle toga da ćemo se odmah vratiti svojim kućama. Sve srpske porodice iz ovih dvaju sela otpremili su ustaše u logor u Jasenovac. Sutradan, tj. na 9. maja 1942. godine odvojili su od nas žene i decu i otpremili ih u logor u Staru Gradišku, a mi ostali muškarci ostali smo u logoru u Jasenovcu. U logoru su nam ustaše oduzeli sav novac i druge stvari, što su kod nas našli, pa i hranu koju smo sa sobom poneli. Ako je netko imao još koje odelo kod sebe i rublje, i to su mu oduzeli. Videli smo kako su ustaše novac, koji su kod nas našli i oduzeli, te satove i noževe, pohlepno trpali u svoje džepove.
Nakon što su ustaše sve Srpske porodice iz Jasenovca i Uštice otpremili u logore, zašli su po srpakim domovima i pljačkali sve što su tamo našli. Posle toga su sve naše kuće zapečatili.
U logoru u Jasenovcu ostali smo do 17. maja 1942. god. kada smo otpremljeei u Zemun. Za vreme našeg boravka u logoru u Jasenovcu bilo je i slučajeva ubijanja. Ustaše su naročito ubijali muškarce stare i za rad nesposobne, kao i one koji su imali kakove telesne mane. Tako su ustaše ubili u to vreme Rajčevića Savu, zemljoradnika iz Jasenovca, starog preko 70 godina; Ristića Nikolu, zemljoradnika iz Jasenovca, koji je takoćer bio star preko 70 godina. Iza nas je ostalo u Jasenovcu još oko 20 starih i za rad nesposobnih ljudi, za koje mi ne znamo šta je sa njima bilo, ali verujemo da su i oni ubijeni, jer nisu bili sposobni za rad, a ustaše tvrde da u ustaškoj Hrvatskoj ne smije živeti niko ko nije sposoban za rad. Dok smo boravili u logoru u Jasenovcu ustaše su nas tukli. Meću ostalim ustašama tukao nas je jedan musliman iz Bosne, obučen u ustašku uniformu, koji je imao najviše 15 godina, a kada nas je tukao nazivao nas je „kurvino kopile“.
Naše porodice, tj. naše žene i deca otpremljeni su još na 9. maja 1942. god. u logor u Staru Gradišku i mi o njihovoj sudbini ništa ne znamo. Sela Jasenovac i Uštice tako su po ustašama potpuno očišćeni od Srba. Naša imovina je potpuno upropašćena, za naše porodice ništa ne znamo.
U Zemunu smo bili smešteni u barake na sajmištu i danas smo iz Zemuna prevedeni u Beograd.
Osobito su se istakli u progonu Srba i kao ustaše: Vidaković Nikola, zemljoradnik iz Uštice, opštinski načelnik u Jasenovcu i ustaški tabornik; Dragić Mijo, zemljoradnik; Rakarić Matija, zemljoradnik, i njegov brat Karlo, opštinski stražar; Pajor Ivan, berberin; Cvetković Ivan, zemljoradnik; Katušić Mijo, zemljoradnik; Krnić Jozo i njegov brat Mijo, zemljoradnik; Mačković Baltazar, zemljoradnik; Damjanović Antun, zemljoradnik, Rakarić Buro, opančar; Dragić Anton, opštinski pisar; Dragić Ivan, opštinski stražar; Dragić Buro, zemljoradnik; Katušić Petar, zemljorad- nik; Katušić Florijan, zemljoradnik; Šimić Buro, zemljoradnik; Mačković Matija, lugar; Janjušić Milan, lugar; Jugović Buro, lugar; Rebrović Mirko, kovač; Šepović Mijo, zemljoradnik; Dragić Stipo, obućar; Piktija Mato, obućar; Dragić Majo, krojač; Janju- pšć Milan, železničar; Katušić Mirko, zemljoradnik; Šepović Buro, zemljoradnik; Piktija Nikola, remenar, te njegov sin Nikola; Šimić Franjo, zemljoradnik; Katušić Petar, zvani „Mali“; Katušić Stipo, zemljoradnik; Dragić Stipo, obućar; Dragić Emerik, zemljoradnik; Dragić Marko, zemljoradnik; Matijašević Petar, zemljoradnik; Fokt Stjepan, bivši opštinski pisar; Fokt Mijo, željezničar; Bilas Ilija, željezničar; Fokt Dragan, policijski stražar u Zagrebu; Bilas Fabijan, te njegov sin Petar, zemljorad- nici; Cvitković Stjepan, zemljoradnik; Rebrović Petar, kovač; Dragić Martin, zemljoradnik; Šepović Nikola, zemljoradnik — svi iz Jasenovca. Zatim: Šimčić Petar, Čevizović Vinko, Jugović Stje- pan, Jugović Martin, Jugović Mijo, Jugović Petar, Arčabić Stje- pan, Šimčić Nikola, te njegov sin Tomo, Šantić Mujo, Vidaković Mate, Šantić Pavao, Turčić Andrija, Turčić Stjepan, Šimčić Karlo, Lovrić Adam, Šimčić Stjepan — svi zemljoradnici iz Uš- tice, te Jurić Mijo, željezničar iz Uštice.
Pokazali su se kao prijatelji Srba i spasavali nas, koliko su god mogli: Šepović Anton, opštinski beležnik iz Jasenovca; Lang Nikola, zemljoradnik iz Jasenovca; Matijašević Mijo, te Katušić Stanko, zvani „Miloš“, oba iz Jasenovca zemljoradnici; Mačković Buro mlaći, takoćer zemljoradnik iz Jasenovca, te Jugović Mato, Šimčić Vinko, Šimčić Luka, zemljoradnici iz Uštice.
Drugo nam nije poznato, a na iskazano i pročitano nam možemo se i zakleti.
(U nastavku slede 23 potpisa)